استیک بیت کوین: آموزش 0 تا 100 نحوه استیک BTC

ارز دیجیتال بیت‌ کوین به‌عنوان نخستین ارز دیجیتال غیرمتمرکز، بر پایه الگوریتم اثبات کار (Proof-of-Work) فعالیت می‌کند و برخلاف بسیاری از رمزارزهای جدید، قابلیت استیکینگ به‌صورت مستقیم در آن وجود ندارد. با این حال، در سال‌های اخیر، روش‌هایی برای مشارکت غیرمستقیم در فرآیندهای مالی مرتبط با بیت‌ کوین معرفی شده‌اند. این روش‌ها اغلب از طریق پلتفرم‌های متمرکز یا ابزارهای مالی غیرمتمرکز (DeFi) امکان‌ پذیر هستند و به کاربران این فرصت را می‌دهند تا با سپرده‌ گذاری بیت‌ کوین خود، بازدهی مشخصی دریافت کنند. در این مقاله به بررسی مفهوم استیک بیت کوین، روش‌های موجود آن خواهیم پرداخت.

استیک بیت کوین

با توجه به اینکه بیت‌ کوین بر پایه الگوریتم اثبات کار فعالیت می‌کند، از نظر فنی امکان استیک بیت کوین به‌صورت سنتی که در شبکه‌های مبتنی بر اثبات سهام (مانند اتریوم یا کاردانو) دیده می‌شود وجود ندارد. چرا که بیت‌ کوین برای تامین امنیت شبکه و اعتبارسنجی تراکنش‌ها به ماینرها و توان پردازشی نیاز دارد. با این حال، برخی از پلتفرم‌های مالی متمرکز (CeFi) و غیرمتمرکز (DeFi) امکان نوعی سپرده‌ گذاری و استیک بیت‌ کوین را فراهم کرده‌اند که در آن کاربران می‌توانند بیت‌ کوین خود را در اختیار این پلتفرم‌ها قرار دهند و در ازای آن سود مشخصی دریافت کنند.

آیا استیک بیت کوین امکان پذیر است؟

از نظر طراحی اولیه، بیت‌ کوین به‌عنوان یک شبکه مبتنی بر الگوریتم اثبات کار، فاقد زیرساخت فنی برای فرآیند استیکینگ است و هیچ‌ گونه نقش اعتبارسنجی مبتنی بر دارایی در آن تعریف نشده است. با این حال، اگر تعریف استیک را به مفهوم عام‌تر (قفل‌ کردن دارایی برای کسب بازده) گسترش دهیم، می‌توان گفت استیک بیت کوین در بسترهای مالی ثانویه و غیرمتمرکز، به شکلی غیرمستقیم امکان‌پذیر شده است. این دیدگاه مبتنی بر تفکیک میان ساختار بلاکچینی و کاربری اقتصادی دارایی‌ها است. به‌عبارت دیگر، اگرچه در خود شبکه BTC مکانیزمی برای استیک بیت کوین تعریف نشده، اما بازار ابزارهایی فراهم کرده که عملکردی مشابه با استیک دارند، هرچند از نظر فنی با آن تفاوت دارند. 

استیک بیت کوین در پلتفرم‌های دیفای چیست؟

استیک بیت کوین در پلتفرم‌های دیفای با مفهوم سنتی استیکینگ در شبکه‌های مبتنی بر اثبات سهام تفاوت دارد، چرا که بیت‌کوین از الگوریتم اثبات کار استفاده می‌کند و قابلیت مشارکت مستقیم در اعتبارسنجی شبکه را ندارد. با این حال، برخی پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) این امکان را فراهم کرده‌اند که کاربران بتوانند از طریق سپرده‌ گذاری و قفل کردن بیت‌ک وین یا نسخه رپ‌ شده آن (مانند WBTC) در استخرهای نقدینگی یا قراردادهای وام‌ دهی، سود دریافت کنند. این روش، بیشتر شبیه به بهره‌ برداری از دارایی غیرفعال برای کسب درآمد دوره‌ای است تا استیکینگ فنی باشد.

پلتفرم‌هایی مانند Compound، Curve، Uniswap (نسخه 3)، ThorChain، BlockFi و Celsius از جمله گزینه‌هایی هستند که خدمات مختلفی برای کسب سود با استیک بیت‌ کوین ارائه می‌دهند. هریک از این پروتکل‌ها سازوکار خاص خود را دارند و میزان سود سالانه (APY) نیز متفاوت است. به عنوان مثال، برای استیک بیت کوین در ThorChain لازم است علاوه بر BTC، توکن بومی این شبکه یعنی RUNE نیز در استخر نقدینگی واریز شود. انتخاب استخر مناسب، مدیریت ریسک، بررسی نرخ سود و اطلاع از هزینه‌های شبکه از جمله مواردی است که پیش از اقدام باید به‌دقت مورد بررسی قرار گیرد.

سود استیک بیت کوین چقدر است؟

از آنجا که استیک بیت کوین به‌صورت فنی و مستقیم در شبکه بیت‌ کوین انجام نمی‌شود، میزان سودی که کاربران می‌توانند از این فرآیند دریافت کنند، بستگی به نوع پلتفرم، شرایط قرارداد و سیاست‌های مالی ارائه‌ دهنده خدمات دارد. پلتفرم‌های مختلفی در حوزه CeFi و DeFi به کاربران امکان می‌دهند که بیت‌ کوین خود را در قالب سپرده‌ گذاری یا وام‌ دهی در اختیار شبکه یا شرکت‌ها قرار دهند و در ازای آن سود سالانه (APY یا APR) در مسیر استیک بیت کوین دریافت کنند. این نرخ‌ها ممکن است ثابت یا متغیر باشند و معمولا در حالت‌های (سپرده‌ گذاری قابل برداشت) کمتر و در حالت‌هایی با شرایط خاص یا قفل‌ شدن سرمایه بیشتر باشند.

پلتفرم / نوع سرویس	سود سالانه (تقریبی)	توضیحات
Nexo – Flexible Savings	تا حدود 6٪ APY	قابلیت برداشت آزاد، بدون قفل‌ شدن سرمایه دارد.
YouHodler	تا حدود 12٪ APY	نرخ بالا، بسته به شرایط و مدت سپرده‌ گذاری متغیر است.
Nebeus	حدود 4.5 ٪ APY	سود متوسط، شرایط ساده‌تر نسبت به برخی رقبا دارد.
Ledn – Bitcoin-backed Loans	از حدود  11.4 ٪ APR شروع می‌شود	مدل وام‌ دهی؛ سود بسته به نوع و مدت قرارداد متغیر است.
Nexo (با شرایط ویژه یا توکن NEXO)	بیشتر از 6 ٪ ممکن است	در صورت استفاده از توکن پلتفرم یا شرایط خاص، سود افزایش پیدا می‌کند.
پلتفرم‌های مقایسه نرخ (مثلا Bitcompare)	تا 15 ٪ APY در برخی موارد خاص	نرخ‌های بالا معمولا در شرایط خاص یا با ریسک بالاتر ارائه می‌شوند.

آیا استیک بیت کوین به صرفه است؟

صرفه اقتصادی این کار تا حد زیادی به هدف سرمایه‌ گذاری، میزان بیت‌ کوین در اختیار، و سطح ریسک‌ پذیری فرد بستگی دارد. برای کسانی که تمایلی به ریسک‌های فنی یا امنیتی ندارند، استفاده از پلتفرم‌های معتبر با سودهای معقول می‌تواند انتخابی محتاطانه باشد، البته به شرط آنکه پیش از هر اقدام، اعتبار پلتفرم و شرایط قرارداد به‌دقت بررسی شده باشد.

در مقابل، کاربرانی که مایل‌ هستند در ازای پیچیدگی بیشتر و پذیرش ریسک‌های بالاتر، بازدهی بیشتری دریافت کنند، می‌توانند از ابزارهایی مانند بیت‌ کوین رپ‌ شده، پل‌های بلاکچینی و قرارداد هوشمند استفاده کنند. در نهایت، تصمیم‌گیری درباره به‌صرفه بودن استیک بیت کوین، نیازمند ارزیابی دقیق تعادل بین نرخ سود و ریسک‌های مرتبط است. این راهکار نباید جایگزین نگهداری امن و بلند مدت کل دارایی شود، بلکه بهتر است به عنوان بخشی از یک پرتفوی متنوع مورد توجه قرار گیرد.

استخر استیک بیت کوین 

در مفهوم سنتی، استخر استیک به تجمیع منابع چند کاربر برای شرکت در فرآیند اثبات سهام (PoS) گفته می‌شود. جایی که کاربران دارایی خود را قفل می‌کنند تا به‌عنوان یک نود اعتبارسنج (Validator) در شبکه حضور یابند و پاداش دریافت کنند. از آن‌جا که شبکه بیت‌ کوین مبتنی بر الگوریتم اثبات کار (PoW) است، استخر استیک بیت کوین به معنای کلاسیک آن وجود ندارد و نمی‌توان به‌طور مستقیم BTC را در یک استخر استیک فنی قرار داد. با این حال، برخی از پلتفرم‌ها و پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز، مفهومی جایگزین برای این موضوع ارائه کرده‌اند. در ادامه، مهم‌ترین انواع این استخرهای جایگزین معرفی و بررسی می‌شوند.

• استخرهای وام‌ دهی (Lending Pools)
  
• پروتکل‌ های DeFi برای کسب سود با بیت‌ کوین
  
• پلتفرم‌های متمرکز با خدمات (Yield on Bitcoin)

نوع استخر	مکانیزم عملکرد	میزان سود تقریبی سالانه	نمونه پلتفرم‌ها
استخرهای وام‌دهی (Lending Pools)	سپرده‌ گذاری بیت‌ کوین برای وام‌دهی به دیگران	0.5 ٪ تا 8 ٪	Nexo، Ledn، Nebeus
پروتکل‌های DeFi با بیت‌کوین	تبدیل BTC به توکن نماینده و استفاده در فارمینگ، وام‌دهی یا تأمین نقدینگی	تا حدود 15 ٪	Sovryn، Aave، Curve
پلتفرم‌های متمرکز Yield on Bitcoin	استفاده پلتفرم از BTC در مدل‌های درآمدزایی مانند معاملات یا وام‌دهی	4 ٪ تا 12 ٪	BlockFi، YouHodler، Nexo

استخرهای وام‌ دهی (Lending Pools)

در مدل استخرهای وام‌ دهی، کاربران می‌توانند بیت‌ کوین خود را در اختیار پلتفرم‌های مالی قرار دهند تا این پلتفرم‌ها دارایی‌ها را به وام‌ گیرندگان ارائه دهند. سود حاصل از این وام‌ دهی، پس از کسر کارمزدها، میان سپرده‌ گذاران توزیع می‌شود. این روش از لحاظ سازوکار، شباهت‌هایی با سیستم‌های بانکی سنتی دارد، با این تفاوت که همه چیز در بستر بلاکچین انجام می‌شود و نیازی به واسطه‌های مالی سنتی نیست. یکی از ویژگی‌های مثبت این مدل، امکان مشارکت با مقادیر کم برای استیک بیت‌ کوین است، بدون اینکه نیاز به دانش فنی بالا یا راه‌اندازی تجهیزات خاص باشد. نرخ سود سالانه در این نوع استخرها بسته به پلتفرم، مدت زمان سپرده‌ گذاری و سطح تقاضا برای وام، معمولا بین 0.5 تا 8 درصد متغیر است.

پروتکل‌ های DeFi برای کسب سود با بیت‌ کوین

در حوزه امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi، امکان کسب سود از به عنوان استیک بیت‌ کوین با استفاده از نسخه‌های نماینده آن، مانند Wrapped BTC، فراهم شده است. در این روش، بیت‌ کوین ابتدا به یک توکن معادل در بلاکچین‌های دیگر مانند اتریوم یا آوالانچ تبدیل می‌شود و سپس کاربران می‌توانند این دارایی را در فعالیت‌ هایی مانند تامین نقدینگی، ییلد فارمینگ یا وام‌دهی شرکت دهند. از آنجا که این فرآیند در بستر قراردادهای هوشمند انجام می‌شود، معمولا سود بالاتری نسبت به روش‌های متمرکز ارائه می‌دهد. پلتفرم‌هایی نظیر Sovryn، Aave و Curve (در حالت استفاده از wBTC) از جمله بازیگران فعال این حوزه هستند. سود سالانه در این روش‌ها می‌تواند در شرایط خاص حتی به 15درصد نیز برسد، هرچند تحقق چنین بازدهی نیازمند دانش فنی قابل توجه و مدیریت دقیق ریسک است.

پلتفرم‌های متمرکز با خدمات (Yield on Bitcoin)

نوع دیگری از استخرهای جایگزین برای استیک بیت‌ کوین در قالب پلتفرم‌های متمرکز ارائه می‌شود که خدمات کسب سود یا (Yield) را بدون نیاز به تبدیل بیت‌ کوین به دارایی دیگر فراهم می‌کنند. در این مدل، کاربران بیت‌ کوین خود را به پلتفرم می‌سپارند و این پلتفرم با استفاده از روش‌هایی مانند وام‌ دهی، سرمایه‌ گذاری ساختار یافته یا معاملات مدیریت‌ شده، سود ایجاد می‌کند. سپس بخشی از این سود به کاربران اختصاص داده می‌شود. ویژگی بارز این روش، سادگی استفاده و عدم نیاز به ورود به فضای پیچیده DeFi است. پلتفرم‌هایی مانند BlockFi، Nexo و YouHodler از جمله ارائه‌ دهندگان این خدمات هستند. میزان سود در این حالت معمولا بین 4 تا 12 درصد سالانه متغیر است و بستگی به مدت زمان سپرده‌ گذاری و شرایط استفاده از سرویس دارد.

استیک بیت کوین در تراست ولت

در حال حاضر، بیت‌ کوین بومی (BTC) در تراست ولت Trust Wallet جزو ارزهای پشتیبانی‌شده برای استیکینگ محسوب نمی‌شود. این کیف‌ پول از استیکینگ تنها برای رمزارزهایی پشتیبانی می‌کند که بر پایه الگوریتم اثبات سهام یا مدل‌های مشابه طراحی شده‌اند. ارزهایی مانند سولانا، آدا، کازماس، نیر پروتکل، در بخش استیکینگ Trust Wallet دیده می‌شوند، اما بیت‌ کوین به دلیل مبتنی بودن بر الگوریتم اثبات کار (Proof-of-Work) از این قابلیت بی‌بهره است. بنابراین، امکان استیک بیت‌ کوین به شکل مستقیم در این کیف‌ پول وجود ندارد.

استیک بیت کوین متاماسک

کیف‌ پول متاماسک MetaMask به‌عنوان یکی از ابزارهای اصلی تعامل با شبکه‌های مبتنی بر اتریوم و سایر بلاکچین‌های سازگار با EVM، قابلیت استیکینگ را تنها برای توکن‌هایی فراهم می‌کند که مبتنی بر الگوریتم اثبات سهام هستند. این کیف‌ پول، هیچ‌ گونه پشتیبانی رسمی برای استیک بیت کوین به‌صورت بومی در متامسک وجود ندارد. چرا که بیت‌ کوین نه تنها بر پایه الگوریتم اثبات کار طراحی شده، بلکه شبکه آن به‌صورت مستقیم توسط MetaMask نیز پشتیبانی نمی‌شود.

 تنها حالتی که ممکن است BTC به‌نوعی در محیط متامسک استفاده شود، تبدیل آن به توکن‌های نماینده مانند Wrapped BTC در شبکه اتریوم است که در این صورت هم استیک بیت‌ کوین به شکل واقعی انجام نمی‌شود، بلکه توکن دیگری مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین، باید تاکید کرد که استیک بیت کوین از طریق متامسک، به‌معنای واقعی و فنی آن، امکان‌ پذیر نیست.

آموزش استیک WBTC در متاماسک

همانطور که می دانید، WBTC نسخه‌ای از بیت‌ کوین است که به‌عنوان یک توکن ERC-20 در شبکه اتریوم فعالیت می‌کند و به همین دلیل می‌تواند در پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز مانند Aave، Curve یا Yearn Finance مورد استفاده قرار گیرد. این فرآیند از نظر فنی استیکینگ محسوب نمی‌شود، اما امکان قفل‌ کردن دارایی و دریافت سود با استیک بیت کوین فراهم است. مراحل انجام این کار به شکل ساده در ادامه توضیح داده می‌شود.

 

• تبدیل بیت‌ کوین به WBTC: ابتدا بیت‌ کوین (BTC) تهیه کرده و از طریق یک صرافی معتبر یا یک پل (Bridge) بین‌ زنجیره‌ای، آن را به WBTC (توکن ERC-20 معادل بیت‌ کوین) تبدیل کنید.
  
• افزودن WBTC به متاماسک: اگر توکن WBTC در لیست کیف‌ پول نیست، آن را به‌صورت دستی به MetaMask اضافه کنید. سپس WBTC را از صرافی به آدرس کیف‌ پول متامسک خود منتقل کنید.
  
• اطمینان از موجودی ETH در کیف‌ پول: برای پرداخت هزینه تراکنش‌ها (Gas)، مقداری ETH در شبکه اتریوم در کیف‌ پول خود داشته باشید.
  
• اتصال متامسک به یک پلتفرم DeFi: وارد یکی از پلتفرم‌های DeFi مانند Aave، Curve یا Yearn Finance شوید و گزینه (Connect Wallet) را انتخاب کنید تا MetaMask متصل شود.
  
• انتخاب روش استفاده از WBTC: یکی از روش‌های قرض‌ دهی (مثلا در Aave)، تامین نقدینگی (مثلا در Curve با جفت WBTC/ETH)، فارمینگ با استفاده از توکن‌های LP، را برای کسب سود انتخاب کنید.
  
• بررسی شرایط سرمایه‌ گذاری: پیش از سپرده‌ گذاری، مواردی مانند نرخ سود سالانه (APY)، دوره قفل، ریسک‌های قرارداد هوشمند و کارمزد گس را بررسی کنید.
  
• واریز WBTC و آغاز کسب سود: پس از انجام تراکنش و تایید قرارداد در کیف‌ پول، فرآیند سوددهی آغاز می‌شود. در برخی پلتفرم‌ها سود به‌صورت ترکیبی (compounding) نیز محاسبه می‌شود.
  
• پیگیری وضعیت دارایی در متامسک: به‌صورت منظم موجودی، درآمد، تغییرات نرخ سود و وضعیت استخر را از طریق پلتفرم مربوطه یا تراکنش‌های متامسک بررسی کرده و در صورت نیاز موقعیت خود را تغییر دهید یا برداشت انجام دهید.

توجه داشته باشید که انجام این مراحل استیک بیت کوین نیازمند درک فنی از مفاهیم DeFi، قراردادهای هوشمند و کار با کیف‌ پول‌های Web3 است. به همین دلیل، این روش به کاربران تازه‌ وارد یا کسانی که تجربه کافی در استفاده از ابزارهای غیرمتمرکز ندارند توصیه نمی‌شود.

استیک بیت کوین در کوینومی

در کیف‌ پول Coinomi امکان استیک بیت‌ کوین به‌صورت بومی وجود ندارد. زیرا این ارز مبتنی بر الگوریتم اثبات کار است و در فهرست دارایی‌های قابل استیک در این پلتفرم قرار نمی‌گیرد. همچنین، اگرچه Coinomi از توکن‌های ERC-20 پشتیبانی می‌کند و امکان نگهداری، ارسال و دریافت WBTC در آن وجود دارد، اما قابلیت استیک کردن WBTC نیز به‌طور مستقیم در داخل کیف‌ پول فراهم نشده است. با این حال، کاربران می‌توانند WBTC خود را از طریق اتصال به پروتکل‌های دیفای خارجی مانند Aave یا Curve، در قراردادهای هوشمند سپرده‌ گذاری کرده و سود دریافت کنند، البته این فرآیند نیازمند استفاده از ابزارها و پلتفرم‌های مکمل خارج از محیط Coinomi و آشنایی فنی با اکوسیستم DeFi است.

جمع بندی مقاله استیک بیت کوین

با توجه به اینکه BTC از الگوریتم اثبات کار استفاده می‌کند، استیک بیت کوین به‌صورت مستقیم در شبکه آن ممکن نیست. با این حال، راهکارهایی نظیر استفاده از توکن‌های نماینده مانند WBTC و بهره‌گیری از پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز، به کاربران این امکان را می‌دهد که دارایی خود را قفل کرده و در ازای آن سود دریافت کنند. البته این فرایند نیازمند دانش فنی، شناخت ریسک‌ها و دقت در انتخاب پلتفرم‌های معتبر است و برای کاربران تازه‌ وارد توصیه نمی‌شود. در این میان، دسترسی به یک صرافی معتبر برای خرید و فروش بیت‌ کوین نقش مهمی ایفا می‌کند. صرافی بالینکس با ارائه بستری امن، سریع و کاربرپسند، امکان خرید و فروش بیت‌کوین را برای کاربران ایرانی فراهم کرده است. اگر به دنبال آغاز مسیر سرمایه‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال هستید، بالینکس می‌تواند نقطه شروع مطمئنی برای مدیریت دارایی‌های دیجیتال شما باشد.

سوالات متداول

آیا بیت‌ کوین قابلیت استیک به‌صورت مستقیم دارد؟

خیر، به دلیل استفاده از الگوریتم اثبات کار، بیت‌ کوین مستقیما قابل استیک نیست.

آیا می‌توان از بیت‌ کوین در دیفای سود گرفت؟

بله، با استفاده از نسخه‌هایی مانند WBTC می‌توان بیت‌ کوین را در پروتکل‌های دیفای برای کسب سود سپرده‌گذاری کرد.

آیا استیک بیت کوین در کیف‌ پول‌هایی مانند MetaMask و Coinomi ممکن است؟

نه به‌صورت مستقیم؛ اما می‌توان WBTC را در این کیف‌ پول‌ها نگهداری و سپس با اتصال به پروتکل‌های دیفای از آن استفاده کرد.