در دنیای پرسرعت و نوآورانه‌ی بلاک چین، اتریوم (ETH) به‌عنوان دومین ارز دیجیتال بزرگ پس از بیت‌ کوین (BTC)، نقش بسیار مهمی در توسعه قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) ایفا کرده است. اما در کنار تمام این پیشرفت‌ها، یکی از چالش‌هایی که کاربران و سرمایه‌گذاران همیشه با آن مواجه‌اند، کارمزد انتقال اتریوم است. در این مقاله، به بررسی کامل مفهوم کارمزد انتقال در شبکه اتریوم می‌پردازیم، عوامل مؤثر بر آن را توضیح می‌دهیم و راهکارهایی برای کاهش این هزینه‌ها ارائه خواهیم کرد.

کارمزد انتقال اتریوم چیست؟

در شبکه اتریوم، هر تراکنش یا اجرای یک قرارداد هوشمند نیاز به صرف قدرت محاسباتی دارد. این هزینه محاسباتی با عنوان کارمزد گس (Gas Fee) شناخته می‌شود و به اعتبارسنج‌ها (Validators) پرداخت می‌شود تا انگیزه‌ای برای تایید و اجرای تراکنش‌ها داشته باشند.

در این شبکه، واژه‌ گس استعاره‌ای از سوختی است که ماشین مجازی اتریوم (EVM) را برای اجرای عملیات به حرکت درمی‌آورد. به‌عبارت ساده، هر دستور یا تراکنش در اتریوم به مقدار مشخصی گس نیاز دارد که به میزان پیچیدگی آن وابسته است.

• Gas: مقدار محاسبات مورد نیاز برای اجرای یک دستور در شبکه.
• Gas Price: میزان هزینه‌ای که کاربر مایل است به ازای هر واحد گس بپردازد.

واحد محاسبه‌ گس، Wei است که کوچک‌ترین واحد اتر (ETH) محسوب می‌شود. تراکنش‌های ساده مثل ارسال مستقیم ETH گس کمی مصرف می‌کنند؛ اما اجرای قراردادهای هوشمند یا توکن‌های پیچیده، مصرف گس بیشتری دارند.

Gwei چیست؟

برای درک بهتر کارمزد انتقال اتریوم، لازم است با واحدی به نام Gwei آشنا شویم. کارمزدهای شبکه اتریوم بر اساس مصرف گس (Gas) و قیمت هر واحد گس محاسبه می‌شوند. از آنجایی که مقادیر گس پرایس بسیار کوچک هستند، نمایش آن‌ها به‌ صورت مستقیم با اتریوم عملاً سخت و غیر خوانا می‌شود. به همین دلیل از واحدی به نام Gwei استفاده می‌کنیم. Gwei مخفف Giga Wei بوده و برابر با یک میلیارد Wei است. Wei کوچک‌ترین واحد اتریوم است که به افتخار دانشمند حوزه رمزنگاری، Wei Dai نام‌گذاری شده است. فرمول تبدیل Gwei به شکل زیر است:

• یک اتریوم (ETH) برابر است با 1,000,000,000 (یک میلیارد) Gwei؛
• یک Gwei برابر است با 0.000000001 اتریوم (ETH).

این موضوع بدین معناست که اگر قیمت گس، 20 Gwei باشد، در واقع شما به ازای هر واحد گس، 0.00000002 اتریوم پرداخت می‌کنید. استفاده از Gwei باعث می‌شود محاسبات و بیان هزینه‌ها ساده‌تر و برای کاربران قابل‌فهم‌تر شود. بنابراین علت استفاده از Gwei شامل سهولت در خواندن و بیان، استانداردسازی در معاملات و محاسبه دقیق‌تر هزینه تراکنش‌هاست.

به عنوان مثال فرض کنید برای انتقال اتریوم، هزینه هر گس 30 Gwei است و تراکنش شما 21,000 گس نیاز دارد. محاسبات به شرح زیر انجام می‌شود:

هزینه تراکنش = 30 × 21,000 = 630,000 Gwei که معادل 0.00063 اتریوم (ETH) است.

عوامل موثر بر کارمزد انتقال در اتریوم

کارمزد انتقال اتریوم ثابت نیست و می‌تواند در شرایط مختلف تغییر کند. این کارمزد بر اساس مصرف گس و قیمت گس (Gas Price) تعیین می‌شود اما چند عامل کلیدی روی آن تاثیر مستقیم دارند. در ادامه به این موارد خواهیم پرداخت.

1. میزان ترافیک شبکه

هرچه تعداد تراکنش‌های در صف انتظار شبکه بیشتر باشد، رقابت برای ثبت تراکنش هم بالاتر می‌رود. در چنین شرایطی کاربران برای اینکه تراکنش سریع‌تر تایید شود، کارمزد بیشتری پیشنهاد می‌دهند. همین رقابت باعث افزایش هزینه‌ها در زمان‌های شلوغی شبکه می‌شود.

2. پیچیدگی تراکنش یا قرارداد هوشمند

کارمزد یک تراکنش ساده (مثل ارسال اتریوم از یک کیف‌پول به دیگری) معمولاً کمتر است؛ زیرا به مقدار گس کمتری نیاز دارد اما تراکنش‌هایی که شامل اجرای قراردادهای هوشمند پیچیده، دیفای (DeFi) یا NFT ها باشند، گس بیشتری مصرف می‌کنند و در نتیجه کارمزد بالاتری خواهند داشت.

3. قیمت گس

قیمت گس بر اساس Gwei تعیین می‌شود. سرمایه‌گذار می‌تواند قیمت گس پیشنهادی را خودش انتخاب کند. اگر قیمت بالاتری بپردازد، ماینرها یا اعتبارسنج‌ها انگیزه بیشتری برای اولویت دادن به تراکنش او دارند. بنابراین قیمت گس مستقیماً روی کارمزد انتقال اتریوم اثر می‌گذارد.

4. تغییرات شبکه و بروزرسانی‌ ها

بعد از ارتقای EIP-1559، بخشی از کارمزدها به‌ عنوان Base Fee سوزانده می‌شود و کاربر تنها می‌تواند Tip را برای جلب توجه اعتبارسنج‌ها افزایش دهد. بنابراین مکانیزم محاسبه کارمزد انتقال اتریوم تغییر کرده و بهینه‌تر شده است اما همچنان میزان ترافیک و تقاضا روی هزینه‌ها تاثیر می‌گذارد.

5. قیمت لحظه‌ ای اتریوم

از آنجایی که کارمزدها بر اساس اتریوم پرداخت می‌شوند، نوسانات قیمتی ETH می‌تواند بر ارزش دلاری کارمزدها تاثیر بگذارد. حتی اگر مقدار گس و Gwei ثابت بماند، بالا رفتن قیمت اتریوم باعث می‌شود کارمزد دلاری انتقال بیشتر شود.

ابزارها و وب‌ سایت‌ های محاسبه و مشاهده کارمزد

ابزارها و وب‌سایت‌های متعددی برای مشاهده و تخمین کارمزد انتقال اتریوم وجود دارند که سرمایه‌گذاران می‌توانند از آن‌ها برای تسهیل در محاسبات استفاده کنند. از مهم‌ترین این مجموعه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Etherscan Gas Tracker؛
• ETH Gas Station؛
• Blocknative Gas Estimator؛
• صرافی‌ ها و کیف‌ پول‌ ها.

Etherscan Gas Tracker

Etherscan Gas Tracker یکی از شناخته‌شده‌ترین ابزارها در اکوسیستم اتریوم است. این سرویس اطلاعات دقیقی از جمله Base Fee، میانگین قیمت گس و زمان تقریبی تایید تراکنش‌ها را به‌ صورت لحظه‌ای نمایش می‌دهد. علاوه بر این، سه سطح پیشنهادی برای پرداخت کارمزد شامل کند (Slow)، متوسط (Average) و سریع (Fast) ارائه می‌دهد تا کاربران بتوانند با توجه به نیازشان بین سرعت و هزینه تعادل برقرار کنند.

ETH Gas Station

ETH Gas Station یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین وب‌سایت‌های محاسبه کارمزد انتقال اتریوم محسوب می‌شود. این پلتفرم علاوه بر نمایش قیمت‌های لحظه‌ای گس، نمودارهای تاریخی و تحلیل‌های دقیق از رفتار شبکه را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. کسانی که می‌خواهند تغییرات کارمزد را در بازه‌های زمانی مختلف بررسی کرده و الگوهای نوسان را بهتر درک کنند، معمولاً از این ابزار استفاده می‌کنند.

Blocknative Gas Estimator

Blocknative Gas Estimator ابزاری پیشرفته و مناسب کاربران حرفه‌ای و توسعه‌دهندگان است. این وب‌سایت داده‌های دقیقی از mempool ارائه می‌دهد و به کاربران امکان می‌دهد تخمین دقیقی از کارمزد تراکنش‌ها در بلاک‌های آینده داشته باشند. همچنین کاربران می‌توانند با توجه به اولویت‌های خود، کارمزدی را انتخاب کنند که تراکنششان سریع‌تر پردازش شود یا هزینه کمتری داشته باشد.

صرافی‌ ها و کیف‌ پول‌ ها

علاوه بر وب‌سایت‌های تخصصی، بسیاری از صرافی‌های متمرکز مانند بایننس، کوین بیس و بالینکس و همچنین کیف‌پول‌های محبوبی مثل متامسک به‌ طور خودکار کارمزد انتقال اتریوم را قبل از تایید تراکنش نمایش می‌دهند. این قابلیت باعث می‌شود کاربر بدون نیاز به مراجعه به سایت‌های جانبی، بتواند در همان محیط کیف‌ پول یا صرافی، هزینه‌ها را بررسی کرده و بهترین تصمیم را بگیرد.

کارمزد انتقال اتریوم به کیف پول چقدر است؟

کارمزد انتقال اتریوم به کیف پول (یعنی ارسال اتریوم از یک آدرس به آدرس دیگر) به عواملی مانند میزان شلوغی شبکه و قیمت گس در لحظه بستگی دارد. این هزینه ثابت نیست و می‌تواند در ساعات مختلف شبانه‌روز یا هنگام نوسانات بازار تغییر کند. برای یک تراکنش ساده که صرفاً شامل ارسال ETH از یک کیف پول به کیف پول دیگر باشد (بدون اجرای قرارداد هوشمند یا تعامل با DApp ها)، معمولاً حدود 21,000 واحد گس مصرف می‌شود. اگر قیمت گس در لحظه مثلاً 20 Gwei باشد، هزینه تراکنش برابر با 21,000 × 20 Gwei = 420,000 Gwei = 0.00042 ETH خواهد بود.

حال اگر قیمت هر اتریوم حدود 4,000 دلار باشد، این مقدار معادل 1.68 دلار خواهد بود. در عمل میانگین کارمزد تراکنش‌های اتریوم در روزهای قبل معمولاً بین 0.4 تا 0.6 دلار نوسان دارد و به همین دلیل عدد ثابت و دقیقی نمی‌توان ارائه داد. نکته مهم این است که مقدار اتریوم ارسالی مثلاً 0.01 ETH یا 10 ETH تاثیری در میزان گس مورد نیاز برای یک تراکنش ساده ندارد. در هر دو حالت مصرف گس تقریباً 21,000 واحد خواهد بود. بنابراین هزینه دلاری کارمزد انتقال اتریوم بیشتر تحت تاثیر قیمت گس و قیمت لحظه‌ای ETH قرار دارد و به حجم اتریوم منتقل‌شده مربوط نیست.

کارمزد انتقال اتریوم از تون کیپر (Tonkeeper)

کارمزد انتقال اتریوم (ETH) از کیف پول تون کیپر (Tonkeeper) به شبکه اتریوم به عوامل مختلفی بستگی دارد و به‌صورت مستقیم قابل انجام نیست. کیف پول تون کیپر برای شبکه TON طراحی شده است و به‌طور مستقیم از انتقال ETH به شبکه اتریوم پشتیبانی نمی‌کند. از این رو، برای انتقال ETH از تون کیپر به شبکه اتریوم، باید از پل‌های میان‌زنجیره‌ای استفاده کنید. این پل‌ها امکان تبدیل دارایی‌ها بین شبکه‌های مختلف را فراهم می‌کنند. استفاده از پل‌های میان‌زنجیره‌ای معمولاً شامل کارمزدهایی است که بسته به پل مورد استفاده و شرایط شبکه متغیر است.

کارمزد انتقال اتریوم از تراست ولت (Trust Wallet)

کارمزد انتقال اتریوم از تراست ولت به عوامل مختلفی مانند شلوغی شبکه، قیمت گس و نوع تراکنش بستگی دارد. تراست ولت خود هیچ کارمزدی دریافت نمی‌کند اما هنگام ارسال ETH، باید کارمزد شبکه اتریوم را بپردازید. برای یک تراکنش ساده، مصرف گس حدود 21,000 واحد است و اگر قیمت گس 20 Gwei باشد، معادل تقریباً 0.00042 ETH یا حدود 0.4 تا 0.6 دلار بسته به قیمت لحظه‌ای ETH خواهد بود. لازم به ذکر است که کارمزد پرداختی به ماینرها یا اعتبارسنج‌های شبکه تعلق می‌گیرد.

کارمزد انتقال اتریوم از تراست ولت به بالینکس

برای انتقال اتریوم (ETH) از کیف پول تراست ولت (Trust Wallet) به صرافی بالینکس، باید به دو نوع کارمزد توجه کنید:

کارمزد شبکه اتریوم (Gas Fee) در تراست ولت، برای یک انتقال ساده ETH، معمولاً حدود 21,000 واحد گس مصرف می‌شود. قیمت گس (Gas Price) متغیر است و به شلوغی شبکه بستگی دارد. توجه داشته باشید که تراست ولت یا بالینکس خود کارمزدی دریافت نمی‌کنند؛ این کارمزد به اعتبارسنج‌های شبکه اتریوم تعلق می‌گیرد.

بر اساس اطلاعات موجود، صرافی بالینکس برای واریز ارزهای دیجیتال، از جمله اتریوم، کارمزدی دریافت نمی‌کند.  در بازارهای ارزی بالینکس، کارمزد معاملات به‌صورت زیر است:

• میکر (Maker): 0.2 درصد
• تیکر (Taker): 0.21 درصد

انتقال اتریوم به کیف پول با کارمزد کم

انتقال اتریوم روی شبکه اصلی به‌دلیل شلوغی و ساختار شبکه، اغلب کارمزد نسبتاً بالایی دارد. اما با رعایت چند نکته می‌توان هزینه‌های انتقال را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داد:

زمان‌ بندی مناسب برای انجام تراکنش

کارمزد انتقال اتریوم به شدت به میزان ترافیک و شلوغی شبکه بستگی دارد؛ وقتی تعداد زیادی کاربر به طور همزمان تراکنش انجام می‌دهند، قیمت گس (Gas Price) بالا می‌رود و کارمزد تراکنش بیشتر می‌شود. بنابراین اگر بتوانید تراکنش خود را در زمان‌هایی انجام دهید که شبکه خلوت‌تر است، می‌توانید هزینه‌های انتقال را به شکل قابل توجهی کاهش دهید.

استفاده از شبکه‌ های لایه 2 (Layer 2)

شبکه‌های لایه 2 مانند Optimism و Arbitrum راهکارهایی هستند که تراکنش‌ها را خارج از شبکه اصلی اتریوم (Layer 1) پردازش می‌کنند و فقط نتایج نهایی را روی بلاک‌ چین اصلی ثبت می‌کنند. این روش باعث می‌شود حجم تراکنش‌های اصلی کاهش پیدا کند و کارمزدها به شدت پایین بیایند. علاوه بر کاهش کارمزد، این شبکه‌ها سرعت تراکنش‌ها را نیز افزایش می‌دهند. برای استفاده از لایه 2 باید کیف پول و صرافی مقصد نیز از این شبکه‌ها پشتیبانی کنند.

استفاده از زنجیره‌ های جایگزین

علاوه بر اتریوم، برخی بلاک‌ چین‌های دیگر مانند Binance Smart Chain (BSC) و Polygon (Matic) میزبان بسیاری از پروژه‌ها و توکن‌های مشابه هستند که کارمزد تراکنش بسیار پایین‌تری نسبت به شبکه اتریوم دارند. استفاده از این زنجیره‌ها برای انتقال توکن‌ها می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد. البته نکته مهم این است که کیف پول یا صرافی مقصد حتماً باید این شبکه‌ها را پشتیبانی کند و از توکن‌ها در همان شبکه شناسایی کند تا دارایی شما به مشکل نخورند. برای انتقال بین این شبکه‌ها معمولاً از پل‌های (bridges) بلاک‌ چینی استفاده می‌شود.

انتقال اتریوم بدون کارمزد ممکن است؟

یکی از سوالات پرتکرار سرمایه‌گذاران، این است که آیا امکان انتقال اتریوم بدون پرداخت کارمزد وجود دارد یا خیر. در شبکه اتریوم، پرداخت کارمزد اجتناب‌ناپذیر است؛ زیرا این کارمزد به ماینرها یا اعتبارسنج‌ها تعلق می‌گیرد و انگیزه آن‌ها برای ثبت و تایید تراکنش‌ها را فراهم می‌کند. به همین دلیل انتقال ETH بدون کارمزد مستقیم در شبکه اصلی اتریوم امکان‌پذیر نیست. حتی اگر مقدار اتر انتقالی کم باشد، تراکنش برای پردازش در بلاک‌ها نیازمند مصرف گس است و بنابراین همیشه هزینه‌ای دارد. با این حال چند روش غیرمستقیم وجود دارد که می‌تواند کارمزدها را کاهش یا جابه‌جا کند:

1. استفاده از شبکه‌های لایه دوم (Layer 2): شبکه‌هایی مانند آربیتروم (ARB)، آپتیمیسم (OP) یا پالیگان (Pol) امکان انتقال اتریوم با کارمزد بسیار پایین‌تر نسبت به شبکه اصلی را فراهم می‌کنند؛
2. انتقال از طریق صرافی‌ها: بعضی صرافی‌ها مانند بالینکس امکان انتقال داخلی اتریوم بین کاربران خود را بدون پرداخت کارمزد شبکه ارائه می‌دهند اما این انتقال فقط داخل همان صرافی اتفاق می‌افتد و برای انتقال به خارج همچنان نیاز به Gas Fee است؛
3. زمان‌بندی تراکنش‌ها: پرداخت کارمزد کمتر در زمان‌هایی که شبکه شلوغ نیست امکان‌پذیر است. البته باز هم کارمزد صفر نخواهد بود و صرفاً کمتر است.

مقایسه کارمزد شبکه اتریوم با سایر شبکه‌ ها

یکی از نکات مهم در انتقال ارزهای دیجیتال، مقایسه کارمزد تراکنش‌ها بین شبکه‌های مختلف است. شبکه اتریوم به دلیل محبوبیت بالا و تعداد زیاد تراکنش‌ها، معمولاً کارمزد بالاتری نسبت به بسیاری از شبکه‌های جایگزین دارد. در ادامه به مقایسه کارمزد سایر شبکه‌ها خواهیم پرداخت:

• شبکه BNB Chain: تراکنش‌های مشابه انتقال توکن BNB یا ERC-20 معمولاً کارمزد بسیار پایین‌تری نسبت به اتریوم دارند و این موضوع به دلیل کارمزد کمتر شبکه و سرعت بالای تایید تراکنش‌هاست؛
• شبکه Polygon: یکی از شبکه‌های لایه دوم محبوب است که با کارمزد بسیار پایین و سرعت بالا امکان انتقال ETH یا توکن‌های ERC-20 را فراهم می‌کند. کاربران می‌توانند با پرداخت کسری از هزینه شبکه اصلی اتریوم، تراکنش‌های خود را انجام دهند؛
• شبکه Avalanche: این شبکه نیز کارمزد تراکنش پایینی دارد و زمان تایید تراکنش‌ها در آن کوتاه است. برای انتقال توکن‌های مشابه اتریوم، آوالانچ گزینه‌ای اقتصادی‌تر نسبت به شبکه اصلی اتریوم محسوب می‌شود.

به طور کلی مقایسه کارمزد شبکه‌های مختلف به کاربران کمک می‌کند تا تصمیم آگاهانه‌ای برای انتقال ارز دیجیتال خود بگیرند. اگر هدف کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت تراکنش است، استفاده از شبکه‌های جایگزین یا لایه دوم می‌تواند گزینه مناسبی باشد. البته باید توجه داشت که همه شبکه‌ها از یک توکن یا قرارداد هوشمند مشابه پشتیبانی نمی‌کنند.

جمع‌ بندی مقاله کارمزد انتقال اتریوم

در دنیای پرشتاب بلاک ‌چین، اتریوم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پلتفرم‌های ارز دیجیتال و قراردادهای هوشمند شناخته می‌شود. اما هر تراکنش در شبکه اتریوم نیازمند پرداخت هزینه‌ای به نام کارمزد انتقال یا Gas Fee است که صرف قدرت محاسباتی و تأیید تراکنش‌ها توسط اعتبارسنج‌ها می‌شود. انتقال اتریوم بدون پرداخت کارمزد در شبکه اصلی امکان‌پذیر نیست؛ زیرا پرداخت گس انگیزه لازم برای تأیید و اجرای تراکنش‌ها را برای اعتبارسنج‌ها فراهم می‌کند و امنیت و پایداری شبکه را تضمین می‌کند؛ اما رعایت برخی موارد تا حد زیادی کارمزد انتقال اتریوم را کاهش می‌دهد.