دیفای چیست؟ | 0 تا 100 امور مالی غیرمتمرکز (Defi)

اگر بخواهیم لیستی از مفاهیم پایه مهم در دنیای ارزهای دیجیتال تهیه کنیم، قطعا دیفای (Defi) یا امور مالی غیرمتمرکز در اوایل این لیست قرار خواهد گرفت. دیفای خیلی زود توانست جایگاه خود را در میان بلاک چین‌های مختلف و همچنین کل صنعت اقتصاد بین‌الملل پیدا کند. در این مطلب به بیان 0 تا 100 موضوع دیفای چیست، خواهیم پرداخت.

دیفای چیست؟ همه چیز در مورد (Defi)

دیفای (Defi) از کلمه انگلیسی Decentralized Finance به معنای قراردادهای غیرمتمرکز گرفته شده است. در واقع هدف اصلی دیفای، از بین بردن واسطه‌های مختلف در قراردادهای مالی است که اغلب در حوزه مالی هستند. این واسطه‌ها می‌توانند بانک‌ها، موسسات مالی و یا دولت‌ها باشند. در دنیای دیفای، تمامی تراکنش‌های مالی اعم از خرید، فروش، انتقال و یا دریافت وام، از طریق واسطه‌ای کاملا غیر متمرکز و در بستر بلاک چین انجام می‌شود. همین موضوع نقطه عطف دیفای و تفاوت اصلی آن با سیستم‌های مالی متمرکز است.

برای درک بهتر اینکه دیفای چیست، لازم است این موضوع با مثال برای شما شرح داده شود. فرض کنید قصد دریافت وام از یک بانک در داخل کشور را دارید. در قدم اول باید تمامی اطلاعات هویتی، محل زندگی و گزارش تراکنش‌های مالی و گردش حساب خود را در اختیار وام که نهاد مالی متمرکز محسوب می‌شود قرار دهید. علاوه بر این موارد، باید یک یا چند ضامن به بانک معرفی کنید تا با درخواست شما موافقت شود و اطلاعات افرادی هم که معرفی کردید باید به صورت کامل به بانک ارائه شود. عملا نهاد مالی متمرکز تمامی اطلاعات مربوط به شما و افرادی که به عنوان ضامن معرفی کردید را در اختیار دارد.

اما همین ماجرا در قراردادهای هوشمند غیرمتمرکز کاملا متفاوت است. شما برای دریافت وام از یک پلتفرم دیفای (Defi)، نیازی به ارائه اطلاعات و تراکنش‌های مالی خود را ندارید. حتی نیازی به ضمانت شخص ثالثی برای تایید شما نیست و فقط باید وجهی را به عنوان وثیقه برای وام درخواستی خود، در پلتفرم مورد نظر قفل کنید. این وجه معمولا به شکل یک ارز دیجیتال است.

دیفای چگونه کار می کند؟

تمامی قرادادهای هوشمند غیرمتمرکز (دیفای)، نیاز به یک بلاک چین دارند که قوانین خود را در آن پیاده کنند. باید بدانید که تراکنش‌ها در بلاک چین به صورت غیرمتمرکز و با استفاده از گره‌های مختلف (Nude) انجام می‌شوند و در بلاک چین هم هیچ نهاد یا شخصی به صورت متمرکز در تایید تراکنش‌ها دخالت ندارند. خدمات دیفای اغلب با استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) به کاربران ارائه می‌شود. در حال حاضر بلاک چین اتریوم یکی از محبوب‌ترین شبکه‌ها برای اجرا و پیاده‌سازی قراردادهای هوشمند غیرمتمرکز هستند.

دیفای مخفف چیست؟

دیفای در واقع مخفف عبارت «مالی غیرمتمرکز» (Decentralized Finance) است. این مفهوم به مجموعه‌ای از خدمات و سیستم‌های مالی گفته می‌شود که بر بستر فناوری بلاک چین و بدون نیاز به نهادهای مرکزی یا واسطه‌های مالی سنتی مانند بانک‌ها و مؤسسات مالی فعالیت می‌کنند. هدف دیفای، ایجاد یک فضای مالی شفاف، قابل دسترس برای همه و بدون محدودیت‌های جغرافیایی یا اداری است که افراد بتوانند به صورت مستقیم و بدون واسطه به خدماتی مثل وام‌دهی، قرض‌گیری، معامله ارزهای دیجیتال، بیمه و سایر امور مالی دسترسی داشته باشند.

به عبارت دیگر، دیفای با استفاده از قراردادهای هوشمند که برنامه‌های خوداجرا و خودکار بر روی بلاک چین هستند، امکان انجام تراکنش‌های مالی را به صورت امن و بدون نیاز به تأیید نهادهای متمرکز فراهم می‌آورد. این فناوری نه تنها باعث کاهش هزینه‌ها و زمان انجام امور مالی می‌شود، بلکه زمینه را برای نوآوری‌های مالی جدیدی فراهم می‌کند که پیش از این در سیستم‌های سنتی امکان‌پذیر نبود.

دیفای 2 چیست؟

دیفای 2 یا «نسل دوم مالی غیرمتمرکز» به مرحله‌ای پیشرفته‌تر و تکامل‌یافته‌تر از اکوسیستم دیفای اشاره دارد که با هدف رفع محدودیت‌ها و چالش‌های نسخه اولیه دیفای شکل گرفته است. این نسل جدید تلاش می‌کند تا مشکلاتی مانند مقیاس‌پذیری پایین، کارمزدهای بالای تراکنش، پیچیدگی استفاده برای کاربران تازه‌کار و مسائل امنیتی را بهبود ببخشد و تجربه کاربری بهتری را ارائه دهد.

در دیفای 2، تمرکز بر بهبود زیرساخت‌های بلاک چین و استفاده از فناوری‌های نوین مثل لایه‌های دوم (Layer 2)، زنجیره‌های جانبی (Sidechains) و راهکارهای ترکیبی است تا سرعت تراکنش‌ها افزایش یافته و هزینه‌ها کاهش پیدا کند. علاوه بر این، دیفای 2 به بهبود امنیت قراردادهای هوشمند، افزایش حریم خصوصی کاربران و ارائه خدمات مالی متنوع‌تر و انعطاف‌پذیرتر می‌پردازد. این نسل جدید با تمرکز بر ساده‌سازی رابط‌های کاربری و ارتقای تجربه کاربر، تلاش می‌کند دیفای را برای عموم مردم قابل‌فهم‌تر و قابل‌دسترسی‌تر کند.

دیفای، در عمق بلاک چین

همانطور که گفته شد، دیفای برای خدمات‌دهی به کاربران خود از بلاک چین استفاده می‌کند. به زبان ساده‌تر دیفای فقط یکی از هزاران خدماتی است که بلاک چین به کاربران خود ارائه می‌کند. البته باید به این موضوع توجه داشته باشید که تفاوت‌ در ساختار بلاک چین‌های مختلف می‌تواند در نحوه کار قراردادهای هوشمند (دیفای) تغییراتی ایجاد کند؛ اما در اصل، موضوع دیفای چیست و خدمت نهایی که به کاربر ارائه می‌شود، بین همه قراردادهای هوشمند مشترک است.

اطلاعات مربوط به دیفای نیز در زنجیره بلوکی بلاک چین ثبت و ذخیره می‌شوند و هنگامی که اطلاعات بین بلاک‌ها جابه‌جا می‌شود، قراردادهای هوشمند غیرمتمرکز نیز در این میان انجام می‌شوند. در واقع بلاکچین به عنوان پایگاهی برای ذخیره و ثبت اطلاعات قراردادهای غیرمتمرکز و همچنین بستری برای اجرای این قراردادها عمل می‌کند.

باید بدانید برای فعالیت در این بستر جذاب هیچ نیازی به احراز هویت و یا ارسال اطلاعات به شخص خاصی نیست و مهم‌تر اینکه در بلاکچین و یا دیفای هیچ نهاد، شخص و یا دولت مرکزی توانایی رصد تراکنش‌های شما را ندارد. حال شما به عنوان یک سرمایه‌گذار ترجیح می‌دهید از یک پلتفرم مالی کاملا متمرکز که به تمامی اطلاعات هویتی و مالی شما دسترسی دارد استفاده کنید یا از بستری که هدف اصلی آن تمرکز زدایی است و هیچ نیازی به اطلاعات شما ندارد؟

پروژه‌ های دیفای چیست؟

پروژه‌های دیفای به پلتفرم‌هایی گفته می‌شود که خدمات مالی غیرمتمرکز ارائه می‌کنند. این پروژه‌ها معمولاً در دسته‌های زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

• صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX): جایی که کاربران می‌توانند به صورت مستقیم و بدون واسطه معامله کنند
• پروتکل‌های وام‌دهی و استقراض: امکان دریافت یا ارائه وام بدون نیاز به بانک
• استیبل‌ کوین‌ها: رمزارزهایی که برای حفظ ارزش و کاهش نوسان طراحی شده‌اند
• ییلد فارمینگ و مدیریت دارایی: کسب سود از طریق سرمایه‌گذاری در پروتکل‌ها
• بیمه غیرمتمرکز: پوشش ریسک‌های مالی در دیفای بدون واسطه
• بازار مشتقات: قراردادهای مالی مبتنی بر دارایی‌های دیجیتال

این پروژه‌ها معمولاً توکن‌های بومی دارند که برای اهداف حکمرانی، تأمین نقدینگی و انگیزه‌دهی به کاربران استفاده می‌شوند.

برنامه های غیرمتمرکز (DApps)

طیف وسیعی از قراردادهای هوشمند، از طریق برنامه‌های غیر متمرکز (DApps) به کاربران خود خدمات می‌دهند. منظور از برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) اپلیکیشن‌هایی است که به هیچ سرور مرکزی متصل نیستند و از بلاک چین برای ثبت اطلاعات و خدمات‌دهی استفاده می‌کنند.

این برنامه‌ها از لحاظ ظاهری کاملا شبیه به به سایر اپلیکیشن‌هایی که خدمات مالی ارائه می‌دهند هستند و هیچ تفاوت خاصی با آنان ندارند اما عمق داستان متفاوت است و بر خلاف اپلیکیشن‌های متمرکز، اطلاعات به هسته مرکزی ارسال نمی‌شوند و تمامی سازوکارها و ثبت اطلاعات از طریق بلاکچین صورت می‌گیرد. قراردادهای هوشمند غیرمتمرکز (دیفای) از طریق این برنامه‌ها فعالیت می‌کنند.

علاوه بر این موارد، این برنامه‌ها کاملا منبع باز (Open Source) هستند و هر تغییری در کد و کارکرد این برنامه‌ها باید به تصویب کاربران شبکه برسد و هیچ فرد یا سازمانی نمی‌تواند به تنهایی در مورد اطلاعات کارکرد این برنامه‌ها دخالت کند.

بازار دیفای چیست؟

بازار دیفای، فضایی نوین در دنیای مالی است که به کمک فناوری بلاک چین و قراردادهای هوشمند شکل گرفته و امکان انجام تراکنش‌ها و خدمات مالی را بدون نیاز به نهادهای مرکزی یا واسطه‌های سنتی فراهم می‌کند. در این بازار، کاربران به صورت مستقیم و شفاف با یکدیگر تعامل دارند و می‌توانند دارایی‌های دیجیتال خود را معامله، وام دهند یا وام بگیرند، سرمایه‌گذاری کنند و از سایر خدمات مالی بهره‌مند شوند. این بازار محدودیت‌های جغرافیایی و مقرراتی را کنار می‌زند و به همه افراد، صرف‌نظر از موقعیت جغرافیایی یا وضعیت مالی، اجازه می‌دهد به راحتی وارد سیستم مالی شوند.

بازار دیفای شامل انواع پلتفرم‌ها و ابزارهای مختلف مانند صرافی‌های غیرمتمرکز، پروتکل‌های تامین نقدینگی، سیستم‌های وام‌دهی و قرض‌گیری، بیمه‌های غیرمتمرکز و محصولات سرمایه‌گذاری است. هر یک از این ابزارها به کاربران کمک می‌کند تا کنترل کامل بر دارایی‌های خود داشته باشند و از خدمات مالی متنوع و نوآورانه استفاده کنند.

مزایای دیفای چیست؟

دیفای مزایای زیادی دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد:

• امنیت؛
• از بین بردن واسطه‌ها؛
• سرعت مثال‌زنی؛
• کاربرد در محصولات مالی.

امنیت

 یکی از اصلی‌ترین مزایای دیفای، امنیت آن است. با توجه به اینکه قراردادهای هوشمند از شبکه‌های مختلف بلاکچین برای ثبت اطلاعات خود استفاده می‌کنند، بار امنیتی دیفای نیز بر دوش بلاکچین است. رمزگذاری بی نقض و مثال زدنی بلاکچین می‌تواند در برابر بسیاری از حملات سایبری مقاوم و مستحکم باشد.

از بین بردن واسطه‌ها

 رسالت اصلی دیفای، حذف واسطه‌ها است؛ این واسطه‌های می‌توانند متمرکز (بانک‌ها یا دولت‌ها) و یا غیرمتمرکز (پلتفرم‌های ارائه دهنده خدمات) باشند. به همین دلیل هر فرد می‌تواند بدون نیاز به پرداخت وجه و یا ارائه ضمانت، از خدمات مالی به صورت کاملا غیر متمرکز استفاده کند.

سرعت مثال‌زنی

دیفای بر خلاف رقیب اصلی خود یعنی قراردادهای مالی متمرکز (Cefi) هیچ نیازی به تایید انسانی و یا طی کردن مراحل قانونی ندارد. دیفای با استفاده از بلاکچین، می‌تواند تراکنش‌های بی‌شماری را در کوتاه‌ترین زمان ممکن تایید کند.

کاربرد در محصولات مالی

دیفای می‌تواند در بسیاری از محصولات و یا پلتفرم‌های مالی کارآمد باشد. فارغ از این موضوع که دیفای چیست؛ این ابزار مالی می‌تواند در صرافی‌های غیرمتمرکز، پلتفرم‌های وام‌دهی و خدمات مالی بین‌‌المللی مفید باشد.

معایب دیفای چیست؟

علاوه بر مزایای متعدد ذکر شده، دیفای مانند هر مفهوم دیگری با چالش‌ها و معایبی رو به رو است:

• نبود چهارچوب‌های قانونی؛
• کارمزد بالا؛
• سرمایه در گردش کم؛
• مقیاس پذیری غیر قابل قبول.

نبود چهارچوب‌های قانونی

 همانطور که ارزهای دیجیتال هنوز از نظر بسیاری از نهادهای نظارتی، قانونی نیستند؛ دیفای هم مورد قبول نهادهای مالی نیست. علت اصلی این موضوع، عدم آشنایی بسیاری از قانون‌گذاران این حوزه با این فناوری نسبتا جدید است. با این وجود، بعید به نظر می‌رسد که فعالیت دیفای در آینده مختل شود اما بدون شک این موضوع یکی از جدی‌ترین چالش‌های پیش روی دیفای است.

کارمزد بالا

در بعضی اوقات که یک شبکه بلاکچین شلوغ شده و حجم تراکنش‌ها بالا می‌رود، ممکن است کارمزدهای مربوط به دیفای نیز افزایش قابل توجهی داشته باشند. این موضوع برای بسیاری از افراد خوشایند نیست.

سرمایه در گردش کم

سرمایه در گردش و یا حجم سرمایه قفل شده (TVL) در یک پلتفرم، نشان از اعتماد کاربران و همچنین اعتبار شبکه مورد نظر است. حجم سرمایه قفل شده در کل پلتفرم‌های دیفای هم اکنون عدد قابل توجهی است اما با این وجود، دیفای هنوز هم توانایی رقابت با برخی رقبای سنتی خود را ندارد.

مقیاس پذیری غیر قابل قبول

یکی از اصلی‌ترین معایب دیفای که از ابتدا مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان این حوزه بوده است، مقیاس پذیری ضعیف است. قراردادهای هوشمند (به خصوص در بلاکچین اتریوم) در حجم‌ها بالاتر عملکرد خوبی از خود به جای نذاشتند و همین موضوع تردید افراد برای سرمایه‌گذاری در این حوزه را بیشتر می‌کند.

توکن‌های دیفای چیست؟

توکن‌های دیفای، رمزارزهایی هستند که توسط پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز صادر می‌شوند و کاربردهای متنوعی دارند.  برخلاف ارزهای دیجیتال معمولی، توکن‌های دیفای اغلب با هدف خاصی طراحی شده‌اند و نقش‌های متنوعی در سیستم‌های مالی غیرمتمرکز ایفا می‌کنند.

برخی از این اهداف عبارت‌اند از:

• توکن‌های حاکمیتی: به دارندگان اجازه شرکت در تصمیم‌گیری‌های مربوط به پروتکل و مدیریت پروژه‌ها را می‌دهد
• توکن‌های پاداش: برای تشویق تأمین نقدینگی یا استیکینگ به کاربران تعلق می‌گیرند.
• وثیقه: در وام‌دهی برای تضمین بازپرداخت استفاده می‌شوند.
• استیبل‌ کوین‌ها: ارزش ثابتی دارند و برای کاهش نوسانات به کار می‌روند.

توکن‌های دیفای معمولاً روی بلاک چین‌هایی مانند اتریوم ایجاد می‌شوند و به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و برنامه‌پذیر بودنشان، به سرعت در حال گسترش و محبوبیت هستند. درک نقش و ویژگی‌های این توکن‌ها برای فعالیت موفق در دیفای ضروری است.

دیفای اسکنر چیست؟

دیفای اسکنر (DeFi Scanner) ابزاری است که به کاربران کمک می‌کند تا در دنیای مالی غیرمتمرکز یا همان دیفای، اطلاعات دقیق و جامعی درباره پروژه‌ها، تراکنش‌ها، قراردادهای هوشمند و وضعیت بازار به دست آورند. این ابزار در واقع مانند یک موتور جستجو یا داشبورد پیشرفته عمل می‌کند که داده‌های مختلف مرتبط با اکوسیستم دیفای را جمع‌آوری، تحلیل و نمایش می‌دهد تا کاربران بتوانند تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرند.

دیفای اسکنر با تجزیه و تحلیل داده‌های بلاک چین و ارائه گزارش‌هایی مانند نقدینگی موجود در پروتکل‌ها، نرخ بهره، حجم تراکنش‌ها، ریسک‌ها و عملکرد کلی پروژه‌ها، این فرآیند را بسیار ساده‌تر و قابل فهم‌تر می‌کند. علاوه بر این، دیفای اسکنرها معمولاً امکاناتی مثل ردیابی تراکنش‌ها، مشاهده فعالیت کیف پول‌ها، تحلیل روندهای بازار و هشدار درباره اتفاقات مهم را نیز در اختیار کاربران قرار می‌دهند. این ویژگی‌ها به سرمایه‌گذاران و کاربران عادی کمک می‌کند تا بهتر بتوانند فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در فضای دیفای را شناسایی کرده و استراتژی‌های بهتری برای سرمایه‌گذاری یا استفاده از خدمات مالی غیرمتمرکز اتخاذ کنند.

تفاوت امور مالی متمرکز (Cefi) امور مالی غیرمتمرکز (Defi)

در این جدول اصلی‌ترین تفاوت‌های امور مالی متمرکز و غیرمتمرکز مشخص شده است تا شما کاربران عزیز با درک موضوع دیفای چیست، بهترین انتخاب را داشته باشید.

مفهوم DefAI چیست؟ 

DeFAI مخفف ترکیب «امور مالی غیرمتمرکز» (DeFi) و «هوش مصنوعی» (AI) است و به نسل جدیدی از پلتفرم‌های مالی اشاره دارد که با بهره‌گیری از الگوریتم‌های هوشمند، خدمات مالی را به‌صورت خودکار، شخصی‌سازی‌شده و کارآمد ارائه می‌دهند. این ترکیب با هدف ساده‌سازی فرآیندهای پیچیده DeFi، بهبود مدیریت ریسک، بهینه‌سازی بازدهی و افزایش امنیت در تراکنش‌های مالی شکل گرفته است.

در DeFAI، هوش مصنوعی نقش کلیدی در تحلیل داده‌های زنجیره‌ای و خارج از زنجیره، پیش‌بینی روندهای بازار و اجرای خودکار قراردادهای هوشمند ایفا می‌کند. این فناوری به کاربران امکان می‌دهد تا با استفاده از دستورات زبان طبیعی، عملیات مالی مانند مبادله دارایی، استیکینگ و مدیریت پرتفوی را بدون نیاز به دانش فنی عمیق انجام دهند. پروژه‌هایی مانند Griffain، PAAL AI و Hey Anon نمونه‌هایی از پلتفرم‌های DeFAI هستند که با ارائه رابط‌های کاربری ساده و قابلیت‌های پیشرفته، تجربه کاربری را بهبود بخشیده و دسترسی به خدمات مالی غیرمتمرکز را برای کاربران گسترده‌تری فراهم می‌کنند.

جمع بندی مقاله دیفای چیست:

در این مقاله به توضیح کامل موضوع دیفای چیست پرداختیم. امیدواریم مطالعه این مقاله برای شما مفید بوده باشد. دیفای (Defi) از کلمه انگلیسی Decentralized Finance به معنای قراردادهای غیرمتمرکز گرفته شده است. در واقع هدف اصلی دیفای، از بین بردن واسطه‌های مختلف در قراردادهای مالی است. تمامی قرادادهای هوشمند غیرمتمرکز (دیفای)، نیاز به یک بلاکچین دارند که قوانین خود را در آن پیاده کنند. باید بدانید که تراکنش‌ها در بلاکچین به صورت غیرمتمرکز و با استفاده از گره‌های مختلف (Nude) انجام می‌شوند باید بدانید درک مناسب از موضوع دیفای چیست جزو مواردی است که افراد فعال در این حوزه باید به خوبی آن را فرا بگیرند تا برای فهم موضوعات پایه‌ای دیگر با مشکل مواجه نباشند. شما می‌توانید نظر خود در این مورد را برای ما کامنت کنید.